B MADDESİNDE YER ALAN OYMAKLAR
48. Baba Hacılı /Bala Hacılı/ Malacacılar Oymağı: 1584 yılında Ağca Kale köyünde 33 hane olarak bulunyorlardı.
49. Bayazıtoğulları: Doğu Beyazıt’tan göçtükleri için bu adı alır. 1514 Çaldıran savaşından sonra Beyazıtoğullarından Ali İskender Bey, Kahramanmaraş’a gelmiştir. Çok kalabalık bir aşiret olan Beyazıtoğluları, Kilis, Kahramanmaraş, Erzurum, Diyarbakır, Kırşehir ve Kayseri yöresinde yerleşik hayata geçmişlerdir. 1520 tarihinde Kayseri’de Beyazıt isimli 25 hanelik bir köy kuran oymak, daha sonraki tarihlerde kurdukları köyü terk ederek Erciyes dağının eteklerine yerleşmiş ve buradaki Yamaçlı ve Sosun köylerine yerleşerek buradaki Türkmen obaları ile karışmışlardır.
50. Bacıoğlu: Kayseri yerleşen Yörük topluluğudur.
51. Bahadır Hacılı Oymağı: Cebel-i Erciyes nahiyesinde oturan (Erciyes dağı nahiyesi) bu Türkmen topluluğu 16. yüzyılda Kırancık ( ya da Kazancık) mezraında oturuyordu. 1500’de 17 nefer, 1520’de 32 nefer nüfusları vardı. Cebel-i Erciyes nahiyesi, bugünkü Hacılar, Hisarcık ile Tomarza ilçesinin bir kısmını içerisine alan bölge idi. Bugün Hisarcık beldemizde oturanların ifadelerinden anladığıma göre, Bahadır Hacılı cemaati Hisarcık’ta meskundur. Bu oymak, Oğuzların Bayat boyuna mensuptur. Oymak adını boy beyi Ömer v.i. Bahadır Hacı’dan almıştır. 1543 yılında 31 hane nüfusları vardı. Kozluca mezraını tasarruflarında tutuyorlardı. 1570 yılında Irmak Kenarı nahiyesi Yörükleri arasında görülürler ve 41 hane nüfusalrı vardır.
52. Badıllı (Beydili) Boyu: Oğuzların Beydili boyuna mensup olan Badıllı oymağı, Horasan’dan hareketle Tunceli yöresine gelmiş, Tunceli’de bir bölük Türkmeni bırakarak Çukurova’ya inmişlerdir. Çukurova’da Ceritli aşiretini oluşturan önemli kollardan birini meydana getirirler. Toroslardan Binboğa dağlarına ulaşan bu topluluk Sarız’ın Ördekli, Tavlaköy, Çağşak, Kırkırsak, Dallıkavak, Sancakağıl, Gümüşali, Küçük Söbeçimen, Darıdere, Altısöğüt (kısmen) ve İncemağara (kısmen) köylerinde meskundur. Milli Mücadele yılarında oldukça yaralılıkları görülmüştür. Özellikle bölgesel isyanları bastırmışlar ve Kuva-yı Milliyenin yanında yer alarak önemli hizmette bulunmuşlardır.
53. Bahrili Avşar Oymağı: Develi’de meskun bir Türkmen topluluğudur. 24 Temmuz 1727’de Köstere, Harmancık,İncesu ve Develi-Karahisar kazalarında görülmüşlerdir. 16. Yy’da Halep Afşarları üç oymaktan oluşuyordu : Köpekli, Gündüzlü ve Avşar. Bunlardan Avşar oymağı 1579-80 yıllarında üç kethüdanın idaresindeydi. Recep, Bahri ve Küçük Minnet. İşte bu oba adını bu Bahri Kethüdadan almıştır. 1581 yılında Danişmentli ve Lekvanik cemaatinden bir kısım eşkıyanın Avşarların mallarını gasp etmeleri üzerine Bahri Kethüda Recep ve Küçük Minnet ile birlikte devlete şikayet etmişlerdi. 1690 yılındaki Avusturya Seferine katılan Afşar beylerinden Bahri-Oğlu Himmet Beyin adı geçiyor. 1695 yılında Rakka’da sakin iken kaçan Bahrili cemaati, Kara Gündüz ve İmam Kulu cemaati ile beraber Kadirli’ye gelmiş ve çevreye zarar verdikleri için Rakka Beylerbeyine emir gönderilmişti. Rakka’ya iskan olunanlardan bir kısmı yerlerini terk etti. Bahrili Avşarı Adana eyaletinde dolaşıyordu. Bunların iskan yerlerine gitmeleri için 1748-67 yıllarında kapsamlı bir çalışma yapılmıştır.
§ Bahrili Avşarı Adana ve Rakka’dan başka Boz-Ok, Develi, Karaman, Kayseri, Maraş, Misis, Şabanözü, Tarsus ve Yeni-İl ile Halep’te yerleşmiştir. Bir kısmı ise Balkanlara göçürülerek Çirmen sancağında bulunan Akça Kızanlık’ta iskan olmuştur.
§ Osmaniye Merkez, Adıyaman Besni, Elazığ Maden (Bahrobişaran), Malatya Merkez, Malatya Akçadağ, Urfa Merkez, Diyarbakır Ergani (Bahriyiulya, Bahriyibişaran) ve Diyarbakır Dicle’de (Bahresüfla) aynı adda köyler görülmektedir ki onların yayılışıyla ilgili bize bir fikir verebilir.
54. Balaklu /Balanlu ( ya da Yalaklu) Oymağı: 1584 yılında 30 hane nüfusa sahip oymak Hırka köyünde oturuyordu.
55. Balamalu Oymağı: Irmak Kenarı nahiyesinde (Felahiye, Özvatan, Sarıoğlan) görülen bir Türkmen topluluğudur.
56. Balihacılı Oymağı: Kayseri’de meskun bir Yörük oymağıdır. Bali isimli bir oymak 1563 yılında Sarız bölgesinde Tekfur Asar köyüne bağlı Kurt Öyüğü mezraını ekip biçiyordu.
57. Baluç Oymağı: Zamantı’da meskun bir Yörük oymağıdır.
58. Başladık Oymağı: Oğuz Türklerinin Yıva boyuna mensubiyeti bilinen Başladık Oymağı Yıvalı Yörüklerindendir ve Güllüce mezraını kurmuşlardır. 1520 yılında Erciyes dağı nahiyesinde 39 nefer nüfusları vardı. Güllüce, bugün Bünyan ilçesinde aynı adla bir köydür.
59. Bayat Obaları: Oğuzların Bayat boyundan gelen obalara Kayseri’nin değişik bölgelerinde rastlanmaktadır. Doğrudan Bayat adını taşıyan Yeşilhisar’da ve Kızılırmak vadisinde Yazıbayat, Kayseri merkezde Şam Bayatı isimli köyler tespit edilmiştir. Evlad-ı Bayat adını taşıyan bir oymak da 1570 yılında Malya nahiyesinde (Talas-Tomarza bölgesi) bulunuyordu ve 85 hane nüfusa sahipti. Yine Bayat boyuna mensubiyeti bilinen obalar da Kayseri’nin değişik bölgelerine yerleşmişlerdir: Ağcalu (Bünyan), Kuzugüdenli (Akkışla), Bahadır Hacılı (Erciyes dağı yöresi/ Hisarcık), Bektaş (Felahiye, Tomarza, Özvatan, Sarıoğlan, Kayseri merkez), Bozca (Yahyalı), Elbaşlı (Bünyan), Hızırcaoğlu (Yeşilhisar/ Yahyalı), Kabaklı (Tomarza/ Develi), Karalar (Özvatan, Felahiye, Bünyan), Okçu (Felahiye, Özvatan, Sarıoğlan), Pehlivanlıoğlu (Kayseri, Bünyan, Talas, Develi, Zamantı) oymaklarıdır. Bugün İncesu ilçesinde Bayat boyundan geldiklerini ve Maraş’tan gelerek İncesu ilçesinin gayrimüslim mahallelerine yerleştiklerini söyleyen Türkmenler vardır.
60. Bayındır boyu: Oğuzların Bayındır boyu Kayseri’nin değişik yerlerinde meskundur. Bu Oğuz toplulukları genellikle Dulkadirli topluluğundan koparak Kayseri’ye yerleşmişlerdir. Kuzu Güdenli Aşiretinin Bayat ve Bayındır boylarından geldikleri bilinmektedir. Kuzu Güdenli Aşireti, Akkışla ilçesi ve Akkışla’ya bağlı köylerde meskundur. Akkışla ilçemizin Bayındır isimli bir mahallesi bulunduğu gibi Kululu köyüne yerleşen bir ailenin adının da Bayındıroğlu olduğunu biliyoruz. 16. yüzyılda Karahisar’a (Yeşilhisar) bağlı Bayındır adını taşıyan bir köy de bulunuyordu.
61. Baynal / Baytal Oymağı: Kustere Yörüklerinden (Tomarza) olan oymak, 1570 yılında 36 hane nüfusa sahipti.
62. Beceli Aşireti: Harmancık’ta meskun bir Arap topluluğu olarak gösterilmiştir. Lakin Bece/ Peçe kelimesinin Peçenek boyunun kökü ile aynı adı taşıması bu bilgiyi şüpheli kılmaktadır. H.1022’de Çankırı (Kangırı) bçlgesinde rastladığımız bu aşiretin adı bir kayıtta Peçeli biçiminde geçmekte ve Türkmen taifesinden gösterilmektedir.
63. Beğdenizli Oymağı: Avşar Türkmenlerinden olan oymak, Recepli Avşarlarına tabi idi ve Zamantı’da meskundu. Rakka, Karaman, Kadirli, Kırşehir, Sis, Zamantı, Kayseri ve Kars-ı Maraş’ta yerleşmiştir.
64. Beğendik: 1683-1684 yıllarında Kayseri’ye bağlı bir köy idi. Bugün Hacılar’da bu adla bir mevki vardır. Bugün Kayserili olan Beğendik marketler zincirinin de adı olan bu isim Kazak Türklerinin Ortayüz boyuna bağlı Bigendik oymağının da adıdır.
65. Beğdili Oymağı: Oğuzların Beydili boyuna mensup obalar genellikle Kayseri’nin Sarız, Felahiye, Özvatan, Sarıoğlan, Yeşilhisar ve Develi havalisinde görülmektedir. Bunlar arasında en önemli topluluk Ceritlerdir. Sarız’da ve Kayseri merkez ve merkeze bağlı Alagöz köyünde görülmüşlerdir. Sarız’da on bir köy kurmuşlardır. Özellikle Erciyes Dağı ve çevresinde Kara Hasanlı Ceritleri görülmektedir. Kuşçu Ceritleri ise Toroslardan Develi ilçesine geçmişler ve orada meskun olmuşlardır. Beğdili adlı bir oymak Sarıoğlan yöresinde görülmüş, diğer bir Beğdili topluluğu ise Tatılı köyüne ve civar köylere yerleşmiştir. Karaözü Kasabasını da Malatya yöresinden gelen bir Beğdili topluluğunun kurduğu bilinmektedir. Kömeç (Gömeç) köyünü de Beydili boyu kurmuştur ve Kayseri merkez ilçeye bağlıdır.
66. Bektaş (Bektaşoğlu) Oymağı: Bektaş obası Oğuzların Bayat boyuna mensuptur. Bazı kaynaklar Türkmen, bazı kaynaklar ise Türkmen Kürdü demektedirler. Bektaş Oymağı Irmak Kenarı nahiyesinde Başviran mezraında görülmektedir. 1520 yılında Başviran mezraında 20 nefer nüfus kayıtlıdır. Bu bölge Kızılırmak hattı dediğimiz Felahiye, Sarıoğlan, Özvatan hattıdır. 1543 yılında Kayseri’de yine Bektaş isimli bir köye ve şehirde de aynı adla bir mahalleye rastlanmıştır. Bir başka kol da Bektaşoğlu adını taşımaktadır ve Zamantı ve Harmancık’ta görülmüştür. Bugün Tomarza ilçesinde de Bektaş adını taşıyan bir köy vardır. Tomarza yöresindeki bu oymak ise 1584’de rastladığımız Bektaşlu isimli oymaktır. Kustere Yörüklerindendir ve Şeyh Barak oymağı ile birlikte Orta Viran mezraında bulunuyordu. 16 hane nüfusları vardı.
67. Beratlı Oymağı: Kayseri’de görülen bir Yörük topluluğudur.
68. Beşikli Oymağı: Koramaz nahiyesinde (Bünyan yöresinde) gösterilen oymak Kuruköprü’de 67 hane olarak bulunuyordu.
69. Beylerli Oymağı: Irmak Kenarı Nahiyesinde (Felahiye, Özvatan, Sarıoğlan) yöresinde görülen bir Yörük topluluğudur. Beylü adıyla 1584 yılında Ilısu mezraında 3 hane nüfusları vardı. İslamlu Yörüklerinden olan oymağın asıl yerleşim yeri ise Saka-i Küçük idi. Burada 97 hane nüfusları vardı.
70. Bezircili Oymağı: Yazır boyuna mensup Yörükler 16. yüzyıldan sonra Karataşlı ve Bezircili adını almışlardır. Bezircili Yörükleri de Kayseri’de Yazır boyunun ağırlıklı olan yerleştiği yer olan İncesu ilçesinde (Karataş nahiyesi) bulunmaktadır. Boran ve Sürtme (ya da Sürtmece) kışlağında meskundurlar ve Çobansalur mezraını da tasarruflarında tutmaktadırlar. Oymak adını oba beyleri olan Sinan bin Bezirci’den almıştır. 1584 yılında Sürtmece köyünde 30 hane, Boran köyünde 44 hane olarak tespit edilmişlerdir. Bezircili adının zamanla Kayseri ve çevresine yayıldığı da görülmüştür. Özellikle Germir’de ve Gergeme’de Bezircilioğlu lakabını taşıyan aile unvanlarına rastlanmıştır.
71. Biligi / Bilüge/ Beylüklü Oymağı: İslamlu Yörüklerinden olan oymak 1584 yılında 47 hane idi. İslamlu’da Saka-i Küçük kışlağında kalıyorlardı ve Gernicek mezraını Alembeylü oymağı ile birlikte ekiyorlardı. 1570 yılında bu oba Beylüklü adıyla Koramaz nahiyesinde 46 hane nüfus olarak gösterilmiştir.
72. Binali Oymağı: Yeşilhisar’da meskun bir Yörük topluluğudur.
73. Binboğa Yörükleri / Türkmenleri: Ali Rıza Yalman (Yalgın) Binboğa dağlarına yaptığı geziyi anlatırken Kayseri ve Kahramanmaraş arasındaki bu dağ silsilesinin coğrafi sınırlarını belirler: “Binboğa dağlarının doğusu Elbistan, Efsus (Afşin), Hun Sevin’i; batısı Göksun’un Keklikoluk, Altınoba’sı; kuzeyi Pınarbaşı, Kırkırsak, Sarız, Kötüre, Gökhüyük ile çevrilidir.” Binboğa dağının Avşar ve Cerit aşiretleri tarafından kullanıldığına işaret eden Yalman, Yaylaklı ve Kemerli adı verilen yaylaların Avşarlar ve Ceritler tasarrufunda olduğunu söylemektedir. Yalman (Yalkın) burada tespit ettiği Tecirli ve Cerit obalarının listesini vermektedir. Tecirliler: Palalı, Yazmalı, Şekerli, Hiboğlu, Günün oğlu, Budaklı, Gürer, Böcüklü, Domballı, Eloğlu, Çerçioğlu, Alçı, Gücüklü, Kokulu, Çırnazlı, Karabibili, Araplı, Kırmıtlı, Kabuklu, Alhanlı, Sarıhasanlı, Kal’alı, Karaobalı, Dervişeli olmak üzere 24 obadır. Yalman, Cerit obalarını da şöyle ifade etmiştir: İmrenli (İmirzeoğlu), Azılı, Vameyli, Hamdili, Çakılı, Tatarlı, Mustafa Beyli, Ceyhan Bekirlisi, Altıgöz Bekirlisi, Alma Göllü, Yalak Evi, Durak Obası, Hunatlı, Yumutlu olmak üzere 14 obadır.
74. Birader Oymağı: 1570 yılında Koramaz nahiyesinde (Bünyan yöresi) görülen Yahyalı Yörüklerinden bir oymaktır. Bu tarihte 37 nefer nüfusa sahipti.
75. Boğalı (Boğalı Tatar) Oymağı: Yörük ve Türkmen topluluğu olarak ifade edilen oymak, Kayseri yöresinde görülmüştür. Karataş Nahiyesinde (İncesu) Kızılcain ve Yenice mezralarında meskun olmuşlardır. Boğalı Tatar Oymağının tasarrufunda Konak, Dilmes ve Sadi mezraları vardı. 1483’te köy ve daha sonra oymak olarak adları geçmiştir. Bu tarihte 57 hane, 1518’de 61 hane, 1543’te 94 hanedirler. Sarıgöl, Kurt İni, Kuyucak, Melce, Yağdı mezralarını tasarruflarında tutuyorlardı. 1570 yılında 96 hane nüfusları tespit edilmiştir.
76. Bostanlu Oymağı: 1483’te hayatta olan Ahmet bin Bostancı’dan adını alan oymak, bu tarihte 43 hane idi. Venk ve Ahmed Hisarı Kışlaklarında kalıyorlardı. Ağin, Ilısu, Keçilik, Uzunağıl ve Ilgaz mezralarını tasarruflarında tutuyorlardı. Bu oymağın 1543’te Döğer ve Kiçi mezralarında ziraat yaptıkları anlaşılıyor. 1563 yılında ise bir başka oymak daha vardı. Adı Bostancı olan bu oymak Sarız’ın Yalak bölgesinde Yalak’a tabi Kınalı Kaya, Eğricek Söğüt ve Kengerlüce Viranı mezralarını ekip biçmekte idi. Sis Avşarı obalarındandır. 1519’da 12 hane, 1 mücerret, 1275 akça hasılı olup Sırmayemun mezrasında ziraat yapıyordu. 1523-4 tahririnde 10 hane, 720 akça hasılı, 1525-6’da ise 11 hane, 2 mücerret ve 446 akça hasılı vardı. 1536-7’de padişah haslarına dahil edilmiş 5 hane, 3 mücerret, 328 akça hasılı vardı ve Çakır-suyu üstünde sakindi. Bostancı cemaati belgelere göre Manisa, Saruhan, Adana, Sis, Maraş, Sarıçam – Adana, K. Sahip, Ordu, Niğde, Tokat, Boz-Ok, K. Şarki, Edirne, Dulkadır, Kırk Kilise – Vize, Seferihisar, Günyüzü – Hüdavendigar ve Kayseri’de görülüyor. Bugün Tomarza ilçesinde Bostanlık isimli bir köy bulunduğu gibi, 1655 yılında İslamlı Nahiyesinde Bostanlı adını taşıyan bir köy vardı.
77. Boyacalı (Boyacılı) Oymağı: İki farlı mekanda görülen Boyacılı Türkmenleri, 16. yüzyılda Irmak Kenarı nahiyesine bağlı Siğa (ya da Sika/Saka) kışlağında görülmüştür. Bugün bu yörede Erkilet bucağına bağlı Boyacı isimli bir köy bulunduğuna göre yerleşimi gayet net görebiliyoruz. Diğer bir yerleşim ise Malya nahiyesinin (Talas-Tomarza ve civarı) Kürtler (diğer adı Kurucaova) kışlağının Kuruca ( ya da Kuruca Ok) mezraındadır. Malya Yörüklerinden olan oba 1522 yılında 101 nefer, 1543 yılında 100 hane, 1584 yılında Kurucaova (Kürtler Kışlağı) köyünde 74 hane nüfusa sahipti. Oymağın adı boy beyleri Emir v.i. Boyacı’dan gelmektedir. Boyalu adını taşıyan bir başka oymak ise 1584 yılında Yarımca köyünde 13 hane olarak bulunuyordu. Bu köyden 4 hane ise şehre göçmüştü.
78. Boynu İnceli Oymağı: Danişmentli Türkmenlerinden gösterilen oymak, Develi ve Erciyes kasabasında (Hacılar, Hisarcık ve Tomarza) gösterilmiştir. Prof.Dr.Yusuf Halaçoğlu XVIII.yy da Osmanlı İmparatorluğu’nun iskan siyaseti ve Aşiretlerin yerleştirilmesi adlı eserinde, Boynu İnceli oymağının büyük ölçüde Nevşehir iline yerleştiğini anlatıyor. Nevşehir’e yerleşmiş Boynu İnceli oymağına ait 17 obanın bulunduğunu bildiriyor ve bu obaların isimlerini zikrediyor.
79. Boynu Yoğunlu Oymağı: Kayseri’de meskun gösterilen bir Yörük topluluğudur. Aslında Boynu Yoğunlu obası Maraş’ta meskun büyük bir Türkmen kabilesi idi. Lakin 1563 tarihli Maraş tahrir defteri gösteriyor ki, bu oymak özellikle Sarız bölgesindeki yaylalarda bulunuyorlardı. Özellikle Hüseyin Bey Oluğu, Kalecik Kaya, Kadın Kayası, Bostanbeli, Gök Oyan, Çavındır, Gökçe Depe, Eğrice Söğüdü, Beşikli ve Başın Yayla yaylalarında görülmektedirler.
80. Bozdoğan Yörükleri: Bozdoğan Oğullarının 14. yüzyılda Musul-Mardin arasında yaşayan geniş bir aile olduğu anlaşılıyor. Bu aileye mensup insanlar Sivas-Kayseri hükümdarı Kadı Burhaneddin’in hizmetine girmişler ve Kayseri’ye yerleşmişlerdir. Zamantı havalisinde görülen Bozdoğan Kerimoğlu Yörüklerinin de bu aile ile ilgisi bulunabilir. Şu an Bozdoğan Yörüklerinin büyük bir bölümü Adana bölgesinde Yüreğir ovasında yaşamaktadır.
81. Boz Orhanlı (Bozca) Oymağı: Yeşilhisar havalisinde görülen bir Türkmen topluluğudur. Yine aynı bölgede Bozca adını taşıyan Ramazanlı Ulusuna tabi bir Türkmen obası Yahyalı kışlağında görülmüştür. Esenlüyü Bozca adıyla da anılıyorlar. Bu oymağın 1500’de 29 hane, 1522’de 35 nefer nüfusu vardı. Bozca oymağından bir bölük, 1570 yılında Koramaz nahiyesinde (Bünyan yöresi) 61 nefer olarak bulunuyordu.
82. Bozatlı Obaları: Kayseri yöresinde Bozatlı Obaları Kınık Türkmenlerine mensup oldukları halde Oturak Kızıklı oymaklarına bağlı idiler. Kayseri şehir merkezinde 1543 yılında Bozatlı Mesciti görülmektedir. 1650 yılında da Bozatlı Paşa Mahallesi mevcuttur.
83. Bozulus Türkmenleri: Akkoyunlulardan kalma Türkmen halkına Osmanlı defter kayıtlarında Bozulus denilmektedir. Tarihçiler bu konuyla ilgili olarak Ulus Türkmenleri'ne böyle bir sıfatın nasıl verildiğini net açıklayamıyorlar. Bozulus aşiretleri Bozulus hakkındaki ilk bilgileri 1540 tarihli Osmanlı defter kayıtlarından öğreniyoruz. Bu il ana kol olarak ikiye ayrılıyor: 1. Diyarbakır Türkmenleri (Asıl Bozulus) 2. Dulkadir Türkmenleri. Diyarbakır Türkmenleri Asıl Bozulus (Akkoyunlu bakiyeleri) ile Halep Türkmenleri'nin toplamıdır. Dulkadir Türkmenleri'nden başka bir de Suriye yani Şam Türmenleri vardır ki, bunlar da genelde Halep Türkmenlerinden sayılır. Bozulus'un Diyarbakır kolundan olan aşiretler: Hamzahacılı, Kocahacılı, Musullu (Musulcalu), İzzettin Haculu, Haydarlu, İvaz, İshak, Yurtçu, Purnek (Pornek). Bunlardan başka defterde zikredilen cemaatler de vardır. Oğulbeyli, Tabanlu, Süleyman Haculu, Şeyhli, Danişmentlü, Alahacılı gibi. Kanûnî devrindeki defterde asıl Bozulus gurubunda Avşar, Bayat, Kargın, Döğer gibi Oğuz Boyuna bağlı kabileler de zikredilmektedir. Bozulus'un Dulkadirli koluna bağlı aşiretler: Defterde bu gurubun birinci aşireti Cirit Sultan Hacılı'dır. Sonra Kurt Mihmatlu, Dokuz Kavurgalu, Mamalu, Kişne, Akçalı boyları zikrediliyor. Dulkadirli sahasında Avşar ve Eymür boylarından başka Bayat aşiretinin Şambayadı kolu da bulunmaktadır. İkinci Murat devrinde, Bozok bölgesinde Yörgüç Paşa'nın bastırdığı Kızılkocalı aşireti de Dulkadirli'dir. Bozulus'un Şam Türkmeni koluna bağlı aşiretler: Kanûnî devrinde yazılan birinci Bozulus defterinde Suriye Türkmenleri Tavaif-i Türkmanen Şam, yani Şam Türkmeni diye geçiyor. Hemen hepsinin Halep Türkmenlerine bağlı boy ve oymaklardan olduğu kabul ediliyor. Köpekli Avşarı, Harbendelu, Beydilli oymakları, Halep Türkmenleri'ne bağlıdır. Karakoyunlu, Eymür, Ulaşlı, Avcı gibi teşekküller gene Halep Türkmenleri'yle ilgilidir. Kanûnî'nin Nahçivan seferinde İranlılar, Bozulus'un bazı oymaklarını Osmanlılara karşı kullanmışlardır. Bozulus, Mardin'in güneyindeki Deyrizor'dan Erzurum'a kadar olan bölgede yayılmakta bazen Gürcistan'a, İran sınırlarına kadar gitmekteydiler. 1583'te Çıldır yakınında Cambaz Çuru denilen yerde İran uç beylerinin baskınıyla karşılaşıp, büyük mal ve davar kaybına uğradılar. 1578 İran-Osmanlı savaşlarının sebepleri arasında bu Ulus Türkmenleri'nin İranlılarca yağmalanma hadiseleri de vardır. Demek ki, Osmanlılar İran'daki, İranlılar da Osmanlı'daki Türkmenleri hep yağma etmiştir. Bu halk iki arada bi derede kalınca başının derdine düşmüştür. 1613 tarihli bir belgede Bozulus oymaklarının Anadolu ve Karaman eyâyetlerine yayılmaya başladığı, Sivas dolaylarındaki Yeni İl Türkmenleri'nin de Orta Anadolu'ya geçtikleri yazılıdır. Batıya gelenlerin büyük bölümü Afyon, Akşehir, Kütahya bölgesinde yurt tutmuşken, devletin vergi baskısıyla Aydın, Saruhan, Menteşe taraflarına dağılmışlar, hatta denizi geçip Rodos ve İstanköy adalarına gitmişlerdir. Bozulus'tan savaş gücü olarak ilk defa Viyana bozgunundan sonraki kargaşa döneminde istifade edilmiştir. Hem iç ayaklanmaların bastırılmasında görevlendirilmiş, hem de Viyana bozgunundan sonraki Avusturya seferinde bazı aşiretler savaşa gönderilmiştir. Meselâ, Hamzahacılı, Gündeşli, Şeyhli, Köçekli aşiretlerinin baş bilenleri (kethüdalar) Konya'ya çağrılıp "Beg" ünvanıyla ve bin altı yüz atlıyla sefere iştirak ettirilmiştir. Ne var ki ateşli silahlara henüz alışmamış olan kuvvet Avusturyalılar'ın yoğun topçu ateşi karşısında şaşırıp geri çekilince paniğe sebep olmuşlardır. Bozgunu önlemek için ileri atılan Sadrazam Köprülü Fazıl Mustafa Paşa, şehit olmuştur. Tarihlerin yazdığı bu ünlü Salankamin Savaşı, Bozulus'un iştirak ettiği ilk Osmanlı savaşıdır. Bozulus, Akkoyunular'ın Anadolu'daki en önemli bakiyesidir. Bir bölümü Erzincan, Erzurum ve daha ötede kalmıştır ki bunların alevi olanları daha Şah İsmail zamanında Safevi Devleti'ne katılmıştır. (Ustahacılı, Rumlu, Şamlu) Bölgede kalan sünni Türkmenler de daha sonraları Türkmen ağalığı teşkilatı içinde Osmanlı'ya bağlanmıştır. Bunlardan İran'a giden sünni Pornek ve Musullu aşiretlerine Türkmen denilmiştir. Devletin et ihtiyacını uzun süre bu Türkmen ağalığıyla, Bozulus halkı karşılamıştır. "Eyi at, katır ve deveyi yukarı canibe (Kafkasya) ziyade baha ile satup" gibi cümlelerin geçtiği ticari vesikalar vardır. Bozulus'un ana İskân gruplarını yazalım: Birinci Bozulus Kafilesi Yeni İl Türkmenleri'nden Musacalı'nın da içinde bulunduğu Üsküdar Türkmeni, Yabaneri dedikleri Halep Türkmeni, Musacalı'nın da içinde bulunduğu, Dulkadir Türkmenleri toprağı işlemesini biliyor, Halep Türkmenleri ise sadece hayvancı. O sebeple "yabaneri" denilmiştir. Hem çiftçi, hem de hayvancı olan Türkmenlere sürüsünden kurbanlı tarlasından ekmekli deniliyor. İkinci Bozulus Kafilesi Hamzahacılılar, Akşehir, Ilgın ve yakın çevresine gelmişler. Aşiretin diğer adı Atçekenli. Üçüncü Bozulus Kafilesi Gündeşli, Kürt Mihmatlu
84. Bögüran Hoca Ahmet Beğ Oymağı: Yeşilhisar havalisinde beylerinin adını taşıyan bir Yörük obasıdır.
85. Bölük Ali Oymağı: Kayseri’de görülen bir Türkmen topluluğudur.
86. Burun Kesenlü Oymağı: 1563 yılında Pınarbaşı nahiyesi Kuyuluca / Kayaluca köyünde 4 nefer olarak bulunuyorlardı. Karyuvası köyü ve Kalecik’te de 26 nefer nüfusalrı vardı.
87. Bucak Avşarları: Suriye taraflarından Urfa, Gaziantep, Maraş hattına ulaşan Bucak Avşarlarından bir oymak, bugün Sarıoğlan ilçesinde Burunören köyüne iskan edilmiştir. Anadolu’ya göçler esnasında Avşarlardan bazı bölükler Rakka’da bulunan Tel-Şammar ve Tel-Zivan yörelerine yerleştiler. Bu yöreler daha sonra Osmanlı iskan politikasına sahne olan en önemli yerler arasında bulunacaktır. Bu iskanlar zamanında Avşarlardan önemli kolların zaman zaman Rakka’ya sürüldükleri malum. Çoğunlukla Afşarlar tarafından yurt tutulan Tel-Şammar ve Tel-Zivan daha sonra Afşar Bucağı adıyla anılacaktır. Bucak kelimesi Türkmen ağzında yer, yurt anlamına gelmektedir. Yani bu yöre Afşar yurdudur. Ancak bölgenin iklim şartlarının elverişli olmaması, üstelik sürekli Arap baskıları sebebiyle güvensiz bir yer haline gelmesi, diğer Türkmen boyları gibi Afşarların da çoğunlukla yurtlarını bırakıp Anadolu’nun iç kesimlerine kaçmalarına sebep olmuştur. Bu kaçanlara, geldikleri yerin adından dolayı Bucak Afşarları denilecektir.
§ Anlaşıldığı kadarıyla bunlar tek bir obadan oluşmuyorlardı. Ancak bunların bulundukları yer itibariyle genelde İmanlı Avşarlarından olduklarını tahmin edebiliriz. Bunlardan bir grup o dönemlerde Alanya’ya göç edip orada Bucak köyünü (48 vergi nüfuslu) kurmuştur. Aşiretin asıl bölümü ise Gaziantep, Maraş ve Elbistan taraflarına gidecektir. Nitekim Antep sicillerinde Bucak Avşarlarının 1676-78 tarihlerinde Antep bölgesine gelip yerleştiği belirtilmektedir. Maraş’ta özellikle Elbistan ve yöresinde bulunan Bucaklılar, Andırın nahiyesinde Bucak köyünü de kuracaklardır. Ayrıca Yeni-il bölgesinde de bunların iskan edildiklerini belgelerden takip edebiliyoruz. En son olarak Maraş ve Gaziantep yörelerinde yerleşmiş olan Bucaklılar, buralarda da rahat edemeyerek bir müddet sonra çoğunlukla yerlerini terk etmişler ve Kayseri, Niğde, Çorum gibi illere göç ederek nihayetinde buralarda yerleşmişlerdir.
§ Bucaklıların yoğun olarak bulundukları yerlere Afşar Alanı adı verildiği de görülüyor. Bilindiği gibi Yozgat’ın Çayıralan ilçesinde bir köy halen bu adı taşıyor. Kayseri’ye gelen Bucaklılar, günümüzde Sarıoğlan ilçesine bağlı Burunören, Kale, İğdeli, Karpınar, Körkuyu ve Yerliburun (Körkuyu ve Yerliburun 1957 yılında birleşerek Yerlikuyu adını almıştır) köylerinde yaşamaktadırlar ve halen 7 Bucak Afşarları diye anılıyorlar. Tokat, Çorum, Niğde gibi illere giden diğer Bucaklıların izlerini ise takip edemiyoruz. Ancak Sarıoğlan’daki Bucaklıların Alevi olması bu yörelerdeki Alevilerin bir kısmının Afşar kökenli olması gerektiğini düşündürüyor. Nitekim Kırıkkale Delice’ye bağlı Alevi Avşarların hemen yakınlarındaki Çorum Sungurlu’daki Alevilerle bağlarının olması, Niğde Çamardı’ndaki Alevilerin Afşar olduklarını söylemesi, onların Bucaklılarla bir bağının olmasını gerektiriyor. Adana Kozan ve Karaisalı, İzmir Ödemiş, Antalya Alanya ve Serik, Aydın Kuyucak ve Çine, Sinop Gerze, Denizli Çivril ilçelerinde Bucak adlı köyler bulunmaktadır.
§ Osmanlı belgelerinde Bucaklılar, Adana, Anamur, Kaş, Kocaeli, Koçhisar, Kuban nehri boyu, Kütahya, Maraş ve Siverek’te yerleşmiş gözüküyor. Bunlardan Siverek’te bulunan Bucaklılar Zaza Türkmenidir.
88. Büget Yörükleri: Kustere Yörüklerinden olan oymağın adı 1500 yılında Beyan ya da Yaban oğlu biçiminde değişmiştir. 1543 yılında Büget köyünde 49 hane Soğan köyünde 22 hane nüfusları vardı. Soğan ve Karakaya kışlaklarını ellerinde tutuyorlardı.
89. Büyük Selmanlı Oymağı: Kayseri yöresinde görülen ve Danişmendli topluluğuna mensup bir Türkmen obasıdır. Avşar boyuna mensubiyetleri bilinmektedir ve Kayseri şehir merkezinde de 1683-1684 yıllarında Selman adını taşıyan bir mahalle mevcuttu.
Yorumlar