104. Çağırtkanlı Oymağı: Kayseri yöresine yerleşen bir Türkmen topluluğudur. Yerleştikleri yöre bilinmemektedir. Kayseri ve civar illerin kadılarına gönderilen H.1025 tarihli bir hükümden Çağırganlı oymağının maliye memurlarının fazladan aldıkları ağnam vs. vergilerden şikayetçi oldukları ve şikayette bulunmaları üzerine de “ziyade aldıkları vaki ise” alınan verginin geri ödenmesi için bu hükmün yazıldığı anlaşılmaktadır.
105. Çakal Demircili Oymağı: Bu Türkmen topluluğu 1703 yılında Yahyalı nahiyesi ve köylerinde görülmüştür. Bugün de Pınarbaşı ilçesinin Demircili isimli bir köyü vardır.
106. Çakırlı Oymağı: Bu Yörük-Türkmen topluluğu 16. yüzyılda Irmak Kenarı nahiyesinin (Felahiye-Özvatan-Sarıoğlan) Kızılağıl, Yassıca kışlaklarında ve Malya nahiyesine bağlı (Hisarcık-Hacılar-Tomarza) Yanıkviran, Canibağa ve Eyücek mezralarında meskundur. Başka bir kayıtta da Çakırlar adıyla karşımıza çıkan bu oymak, Kayseri’de ve Develikarahisar’da (Yeşilhisar) gösterilmiştir. Adını boy beyleri Sipahizade Hasan fakih v.i. Çakır’dan almıştır. 1584 yılında Kızılağıl köyünde 9 hane, Geyiklice köyünde 13 hane, Yassıca köyünde 26 hane, Ağca Ağıl köyünde 28 hane olarak bulunuyorlardı.
107. Çal Atlu Oymağı: 1563 yılında Pınarbaşı nahiyesinde Gördük, Sehlin, Alaca Çayır, Alacık Kaya ve Nurvana mezralarında ziraat ediyorlardı.
108. Çanaklı Oymağı: Karataşlı Yörüklerinden oymak, Karataş’ta (İncesu) Boran kışlağında meskun gösterilmiştir. Boran kışlağında 1500 yılında 125 hane, 1520 yılında 81 hane nüfus olarak kaydedilmişlerdir.
109. Çandık Oymağı: Aydoğmuşlu Avşarlarından olan Türkmen oymağı 1519 yılında Sis bölgesinde kaydedilmişti. Bu oymağın Kayseri şehir merkezine de yerleştiği ve Kayserili devlet adamı ve politikacı Mehmet Yazar’ın da bu aileden geldiği söylenmektedir.
110. Çapanlı Oymağı: Yörük-Türkmen topluluğunun Oğuzların Çepni boyuna mensubiyeti bilinmektedir. Irmak Kenarı nahiyesinde (Felahiye-Özvatan-Sarıoğlan) yöresinde Başpusak mezraında meskundur ve tasarruflarında Tamaşla ve Gökçe mezraları bulunmaktadır. 1522’de 35 nefer nüfusları vardı.
111. Çapar Oymağı: Oğuz Türklerinden olan ve Mamalı Türkmenlerinin büyük bir kolunu oluşturan Çapar oymağı, Yozgat, Amasya, Çorum, Çankırı, Kayseri, Mersin başta olmak üzere Şebinkarahisar, Şabanözü, Gaziantep, Şanlıurfa, Bursa, Denizli gibi çok geniş bir yerleşim sahasına sahiptir. Kayseri’deki yerleşim yerleri Kayseri merkez, Hacılar, Cırlavuk(Mimarsinan beldesi), Bünyan, Sarıoğlan’ın Yıldırım köyü, Ağırnas, Şeyh Şaban ve Şeyh Barak köyleri olarak görülmektedir. Kayseri merkezde Hacı Saki mahallesine yerleşmişlerdir. Erciyes dağında bulunan Koç Dağı’nda ise Çapar Yurdu adı verilen bir mevkii vardır.
112. Çarıklı Oymağı: Eski adı Cırlavık olan bugünkü Mimarsinan kasabasında oturan ahaliye bir zamanlar Çarıklı ve Karadağlı denirmiş. Prof. Dr.Yılmaz Öztuna, Çarıklı ve Cırlavuk adının Kızıklı obaları ile ilgili olduğunu söylüyor. Bu bölgede bir de ilginç bir yer adı vardır: Gobi. Bu ad, kasabanın yakınlarında bir mevki adıdır. Buradan akan suya da Gobi Deresi deniyor. Buranın eski bir köy ya da mezra olduğuna dair bir inanış vardır. Gobi Özü, Gobi Çukuru gibi adlar aynı bölgede yine kullanılan isimler arasındadır.
113. Çavundur Boyu: 24 Oğuz boyundan biri Çavundurların isimleri Kayseri yöresinde Çavındır, Çavdır, Çandır, Çavdarlı gibi değişikliklere uğramıştır. Kayseri’de Çandır isimli bir mahalle bulunduğu gibi, yine Kayseri yöresinde Oğuzların Çavdarlı isimli oymağı da tespit edilmiştir. Çavdır isimli bir köy adına da Sarız bölgesinde rastlanmaktadır.
114. Çavuşlar (Hacılar) Oymağı: Kayseri yöresine yerleşen bir Türkmen topluluğudur. Yerleşim alanı bilinmemektedir.
115. Çepni Boyu: Çepni Yörüklerinin bir bölümü 16. yüzyılda Kustere Yörükleri arasında görülmektedir. Kustere’ye (Tomarza) tabi Çepni (Çevni) kışlağında meskun oldukları görülmektedir. 16. yüzyıl kayıtlarında Sivas-Kayseri arasında Çepni boyuna mensup topluluklara rastlanmıştır. Özellikle Irmak Kenarı nahiyesinde (Özvatan-Sarıoğlan-Felahiye) Yazı Çepni adında bir ekinlik bulunmakta idi. Yine Çepni Elçisi adıyla bilinen Türkmen topluluğu 1694 yılında Kara Hasanlı Ceritleri ile birlikte Kayseri civarında Erciyes dağı eteklerinde görülmüşlerdi. Kızılırmak havzasına yerleşen Çapanlı oymağının da Çepni boyundan olduğu bilinmektedir. (Özvatan-Felahiye- Sarıoğlan) Sümer, Oğuzlar kitabında Kayseri’deki Çepnileri Irmak Kenarı nahiyesinde Yazı-Çepni adıyla bir ekinlik olarak göstermiştir.
116. Çevni (Baynal) Yörükleri Oymağı: Kustere Yörüklerinden olan oymak 1518’den itibaren Baynal adını almıştır. 1584 yılında Elviran köyünde 50 hane nüfusları vardı. Cevni, Kızılviran, Azalasun, Gelgin mezralarını tasarruflarında tutuyorlardı.
117. Çevril Oymağı: Yahyalı Yörüklerinden olan oymak, Gökçe Asma, Bademlü, Kabaklu ve Eğri İn mezralarında 1584 tarihinde 34 hane olarak bulunuyorlardı.
118. Çınar Oymağı: Karataş Yörüklerindendir. (İncesu) 1584 yılında Gedüklü oymağı ile birlikte idiler. Mamalu kışlağında 210 hane nüfusları vardı.
119. Çırtıklı Oymağı: 1563 yılında Zamantı Yörükleri arasında görülen oymak 30 nefer olarak kaydedilmişti.
120. Çiçeklü Oymağı: Çiçeklü Yörükleri 1563 yılında Çörmüşek nahiyesinde Derikli Viran köyünde 35 hane, 7 nefer; Hanlu köyünde 35 hane, 4 nefer; Beyviran köyünde 13 nefer olarak bulunuyorlardı. Beyviran köyünde 15 de Eşkinci Yörüklerinden vardı. Çörümşek bölgesinde Çoban Öldüren yaylasında yaylaya çıkıyorlardı. Hınzırı Nahiyesinde (Akkışla-Sarıoğlan bölgesi) ise Yıldırım Viranı mezraında ziraat yapıyorlardı. Çiçeklü oymaklarının bugün büyük ölçüde Yozgat’ın Boğazlıyan ilçesinde oturdukları anlaşılmaktadır. Faruk Sümer, “Bozok Tarihine Ait Araştırmalar” isimli eserinde Çiçekli oymağının adını boy beylerinin isminden aldığını ifade ediyor. Karamanoğlu İbrahim Bey zamanında (1430) Kadirlilerin Karaman iline yaptıkları akında Çiçekoğlu da bulunmuş ve Karamanlılara esir düşmüştür. Çiçeklülerin 1527 yılında Dulkadirli ailesinden Zününoğlu’nun ayaklanmasına katıldıkları görülüyor. Çiçeklilerin en büyük obalarının adı Taf idi, ikinci büyük obalarına ise Yaplısu (Yapalak) deniyordu. 1558-1559 tarihli deftere göre Boz ok sancağına bağlı Boğazlıyan nahiyesinde 199 köy ve ekinlik vardı. Bu köy ve ekinliklerde çiftçilik yapan halkın çoğu Çiçeklü oymağına mensuptu. Bu nahiyedeki başlıca köyler ve oymaklar şunlardır: Baba Yağmur, Caferlü, Karakuyu, Gökçelü, Müderrislü (Diğer adı Çalapverdi), Ekizce, Karakoç, Sırçalu (Sırçalıtekke) ,Pınarbaşı, Oğulcuk, Yoğun İsalu (Yoğunhisar) Güzelce Köprü (diğer adı Uzunlu). Bu deftere göre Boğazlıyan’da 594 vergi nüfusu vardır.
121. Çiğiller: Türk topluluklarından Çiğillerin izini Bünyan İlçesinin Taçın (Topsöğüt) köyünde bulmak mümkündür. Bu köyden Zamantı’ya akan dereye Çiğil Deresi denilmektedir. Çiğillerin bu bölgeye tarihin hangi döneminde intikal ettiklerini bilemiyoruz. Yahyalı ilçemizde de Çiğiller adını taşıyan bir mahalle vardır.
122. Çobanlu Oymağı: Kustere Yörüklerinden (Tomarza) olan oymak 1570 yılında 56 hane nüfusa sahipti. Aynı dönemde yine Köstere bölgesinde Evlad-ı Çoban (Çobanoğlu) adını taşıyan bir başka oymak vardı ve onlar da 1570 yılında 20 hane nüfusa sahiptiler.
123. Çolaklar/ Çomaklar Oymağı: Çolaklar, Zamantı bölgesine yerleşen bir Yörük topluluğu olarak adı gösterilmiştir. Bu ismin 1563 yılında Zamantı Yörükleri arasında adı geçen ve Pınarbaşı nahiyesine kayıtlı Çomaklu oymağı olduğunu sanıyoruz. Bu tarihte 6 nefer nüfusları kaydedilmişti. Bugün Develi ilçesinde Çomaklı adını taşıyan köy, bu Türkmen obasının adını taşımaktadır. Anadolu’da bulunan Ulu Yörük oymakları arasında adı geçen Çomaklıların 291 hane olarak Anadolu’da bulunduklarına dair kayıtlar vardır.
124. Çöplü Yörükleri: Avşar boyuna mensup bu Türkmen obasının Kayseri yöresinde ikamet ettiği anlaşılıyor. İncesu yöresinde görülen Cuplu oymağının Çöplü Avşarları olduğu açıktır. Oymak adları eski yazıdan Latin alfabesine aktarılırken bazı okuma farklılıkları artık doğal kabul edilmektedir. Dulkadirli Türkmenlerinden olan Çöplü Yörükleri, İncesu bölgesinde şu oymakları içerisinde barındırıyordu: Sığırlı / Evlad-ı Sığırlı Oymağı Karalar /Karalu/ Canibek/ Caniklü Oymağı Sülü Oymağı Evlad-ı Yaban / Baban Oymağı, Evlad-ı Tacir Oymağı
Kayseri bölgesinde (1500-84 yıllarında) Dulkadırlı Türkmenlerinden olan Çöplü cemaati bulunuyordu. Bu cemaatin alt kolları ise Evlad-ı Sığırlı (1500’de hayatta olan Budak veled-i Sığırlı’dan adını almış. 1518 ve 22’de 18 hane, 1543’te 62 hane, 1584’te 76 hane), Karalar (Karalu-Canıbek / Canikli, 1518 ve 22’de 55 hane, 1543’te, 73 hane, 1584’te bazı köylerde 116 hane), Sülü (1522’de 64 nefer, 1543’te 62 hane, 1584’te 91 hane), Evlad-ı Yaban (1522’de 37 nefer, 1543’te 11 hane), Evlad-ı Tacir (1522’de 10 nefer, 1543’te 194 hane) idi. 1568-70 tarihlerinde Çöplülerden bir grubun Antep’e gelerek yerleştiğini görüyoruz. Boz-Ulus Türkmenleri içinde Asıl Boz-Ulus’a mensup olan bir Çöpü (Çobu) cemaati var. Çöpülerin, Dulkadır Türkmenlerinden Çöplü Avşarıyla akraba olduğunu anlıyoruz. 1540 tarihinde 29 hane ve 5 mücerret nüfusa sahipti. Bu cemaatten bir grup Diyarbakır’da kendi adları ile bir köy kurarak tarım yapmaya başlamıştı. Boz-Ulus’un ikinci tahririnde adına rastlanmıyor. Çöpü cemaati, Orta Anadolu’ya gitmeyip Diyarbakır’da kalan ve Boz-Ulus Mandesi diye adlandırılan grubun içinde bulunuyordu. Boz-Ulus Mandesi Türkmenleri, güneyden gelen Arap saldırılarına karşı set kurmak için 1692 yılında Hama, Humus, Halep ve Rakka bölgesinde iskan edildiler. Çöpüler de Rakka’da Belih nehri boylarına yerleştirildi. 1624 yılında Abaza Mehmet Paşanın II. Osman’ın (Genç) intikamını almak için Sadrazam Çerkez Mehmet Paşaya karşı ayaklandığında, Orta Anadolu’dan toplayıp Kayseri’deki Boğazköprü’ye kadar getirdiği 40.000 kişilik ordusunda Çöplüler de vardı. Adana’nın Misis derbendine derbentçi kaydedilmiş olan Danişmentli Türkmenleri’nden Çöplü, Şerefli ve Köseli Avşarı ile Yeni-il Türkmenlerinden Kara-Gündüzlü ve Çöplü Avşarı, iskan mahalline gitmeyip Kayseri’ye gelerek Yahyalı kazası köylerine zarar vermişlerdi (1700). Bu cemaatler, hac yolunu korumaları karşılığı vergiden muaf tutulunca, Danişmentli’den Köseli ve Şerefliler itaat etmiş ancak Çöplüler karşı çıkarak taşkınlıklarına devam etmişlerdi. Bunun üzerine Erciyes Dağında saklanan Çöplüler üzerine itaatlerini sağlamak için gönderilen kuvvetler, Çöplüleri dağıtmış ve başta reisleri Mirşamoğlu Ömer ile Deli Mehmet olmak üzere ileri gelenlerini kılıçtan geçirmiş, cemaatler de Konya-Adana arasına iskan edilmişlerdi. İfraz-ı Dulkadır’a tabi bazı cemaatler (14 cemaat) eşkıyalık yaparak çevre köyleri yerlerinden ettiler. Demirkapı, Misis, Kurtkulağı bölgesi ve Niğde sancağı mutasarrıfı Polatzade İsmail bey bunları Kurtkulağı bölgesine yerleştirmek için emir aldı (1705 yılı). Aralarında Çöplü Avşarının da bulunduğu bu cemaatler bölgede derbentçi olarak yerleşti.
Çöplü Avşarı belgelere göre, Adana, Dulkadır, Düşenbe – Adana, Halep, Hüseyin Abat – Sivas, Kayseri, Maraş, Sivas ve Yeni-İl’de yerleşmiştir.
125. Çörek Oymağı: 1563 yılında Sarız bölgesinde bulunan oymak Çörek Deresi mezraını ekip biçiyordu.
126. Çorbek / Çorbeğ Oymağı: İslamlu Yörüklerinden olan oymak, 1584 yılında Gökçe Asma Kışlağında 48 hane nüfusa sahipti.
Yorumlar