Mevlüt Kaya'nın "GİRESUN'DA TÜRK BOYLARI ÜZERİNE"başlıklı yazısı İzler dergisinin Mayıs 2025 (85) sayısında yayımlanmıştır.

Mevlüt Kaya'nın "GİRESUN'DA TÜRK BOYLARI ÜZERİNE"

başlıklı yazısı İzler dergisinin Mayıs 2025 (85) sayısında yayımlanmıştır. 

GİRESUN’DA TÜRK BOYLARI ÜZERİNE

Mevlüt Kaya

“Çepni Türkmenleri”, “Oğuz Çepnileri”, yerine “Çepni Türkleri” ya da “Çepniler” denmelidir. Yaygın kullanılan “Çepni boyları” ifadesi de oldukça yanlış bir kullanımdır. “Çepni” zaten bir boydur. Boyun “boyları” olmaz. Çepnilere mensup yüzlerce oymak, aşiret, topluluklar vardır. Çepni oymakları, aşiretleri, toplulukları denebilir. Sosyal medyada Çepnilerle ilgili çok yoğun bir bilgi kirliliği mevcuttur. İnternet sitelerinde akademik yayınlar hariç, söylemler ve genellemelerin büyük bir bölümü yanlıştır ve birbirinin tekrarından ibarettir. Bunun asıl nedeni de Çepnileri akademik yayınlardan öğrenmemiş olmaktır.

Giresun’un 548 köyü vardır. Son yirmi yıllık araştırmalarımıza göre, bu köylerin 150 kadarı Çepni yerleşimidir. Geriye kalanların büyük çoğunluğunda da Çepni boyuna mensup topluluklar bulunmaktadır. Giresun yöresinde, Çepni boyuna mensup adı bilinen ve şimiden bilinen yer adlarını tespit ettik. Bu husus bir yana, Giresun’da Çepnilerin haricinde diğer Türk boyları ve bu boylara mensup topluluklar da mevcuttur. Dolayısıyla Çepnilik vurgusu yapılırken, Giresun’daki diğer Türk boy ve oymakları da unutulmamalıdır. Giresun yöresi tabiri caizse, çeşitli Türk boy ve oymaklarının harmanı olduğu yerdir. Bu hususta, L. N. Lezina Aleksandra ve Vasilyevna Superskaya’nın Türk boy, oymak ve topluluklarıyla ilgili çalışmalarından hareketle Giresun’daki diğer Türk boy, oymak ve topluluklarının adlarını taşıyan yerlere kısaca örnekler verelim:

Eynesil:

Eynesil: Bölgede bir Türk beyi olan Eyne Bey’in adı alınmıştır. Osmanlı döneminde Şalpazarı’nda Eyneoğlu ve Eynebeyoğlu gibi sülale adlarına rastlanmaktadır. “Eyne” sı-dırken buradaki “sil” ise “yer” demektir. Eyne’nin yeri. Tirebolu’daki İğnece (Eğnece) ve Bulancak’taki İnece köylerinin adı da Eyne Bey ile ilişkilidir. Bu şahıs muhtemelen daha önce Çepnilerin Anadolu’daki iskân bölgesinde sıkça görülen bir lideriydi. Eynesil’deki yer adlarının soy adlarına dönüşen tasarıya yerleşim yerlerinin adlarının aynısı olduğu görülür.

Yakup: Türkmen-Salır.

Balcılı: Türkmen-Peçenek.

Mamenli (Çorapçılar): Türkmen (Yomut kolu).

İshaklı: İshaklı, Türkmen boyu olup Eymürlü ve Kasaba Yörükleri kollarına mensup oymakların da adıdır.

Heri (Kekiktepe): Herri adlı Türk oymağı ile ilişkilidir.

Kemaliye: Eski adı Göceğil’dir. Muhtemelen Göce adlı, Göcek adlı Karakalpak (Kitay kolu) Türk oymağından gelmektedir.

Kösem: Köse, Köseli oymakları ile adı ilişkili olabilir.

Yarımca (eski merkezi Koçulu): Yarım (Türkmen boyu, Iğdır kolu), Yarımca (Türkmen boyu Eski kolu), Yarımca (Türkmen boyu Şebek kolu) adlı Türkmen oymakları ile ilişkilidir. Köyün eski merkezi Koçulu da bir Türk topluluğunun adıdır.

Görele:

Beyazıt: Bayezidli oymağı.

Beşirli: Beşirli oymağı.

Boğalı: Boğalı Türkmen boyu.

Bozcalı: Bozcalı oymağı.

Çalış: Çalış, Türkmen oymağı.

Esenli: Esenli, Türkmen oymağı.

Hamzalı: Hamzalı Türkmen oymağı.

Hacılı: Hacılı, çeşitli Türkmen oymakları olan Begdili, Salur, Cerit, Alibeyli, Kavurgalı, Kızıllu, vs. kollarında bulunmaktadır.

Karakeş: Karakeşli Türkmen oymağı, Boynuinceli kolu.

Kırıklı: Kırıklı Türkmen oymağı.

Kuşçulu: Çepni topluluğu.

Menteşe: Menteşeli adlı Türkmen oymaklarından bir topluluk.

İsmailbeyli: İsmail Beyli Türkmen oymağı, Bayat kolu.

Şahkılı: Şaklı Tuva Türklerinde bir oymak adı.

Sofulu: Soflu oymagı (Türkmen-Avşar).

Yeğenli: Yeğenli oymağı, Türkmen oymağı.

Şahali: Şahveli Türkmen oymağı.

#MevlütKaya